اقتصاد جهان در سال 2026 – The Global Economy in 2026

حمیدرضا میلانی نیا

دسامبر 13, 2025
11:32 ق.ظ

اشتراک گذاری

گزارش The Global Economy in 2026 تصویری واقع بینانه از آینده اقتصاد جهانی در میانه دهه جاری ارائه می دهد؛ آینده ای که در آن رشد اقتصادی ناپایدار، نااطمینانی ژئوپلیتیک، تحول فناوری و فشارهای جمعیتی به طور همزمان بر تصمیم گیری دولت ها، سازمان ها و انسان ها اثر می گذارند. این مقاله با تکیه بر داده ها و تحلیل های این گزارش، تلاش می کند پیامدهای کلان اقتصادی سال 2026 را از زاویه ای انسانی و مدیریتی بازخوانی کند. تمرکز اصلی بر این پرسش است که اقتصاد جهانی آینده چگونه رفتار سازمان ها، بازار کار، مدل های رهبری و تصمیم گیری انسان ها را تغییر می دهد و مدیران چگونه باید خود را برای زیستن و تصمیم گرفتن در چنین فضایی آماده کنند.

اقتصاد جهان در سال 2026 – The Global Economy in 2026

اقتصاد جهان در سال 2026

تحلیل جامع و دیدگاه های بلندمدت

حمیدرضا میلانی نیا

پاییز 1404

The Global Economy in 2026

A Comprehensive Analysis and Long-Term Perspectives

Hamidreza Milaninia

Decembr 2025

مقدمه

سال 2026 تحولی قابل توجه در اقتصاد جهانی را رقم خواهد زد. پیش بینی های سازمان های بین المللی نشان می دهند که جهان در آستانه دگرگونی های اقتصادی، تکنولوژیکی و ژئوپلیتیکی است که برندگان و بازندگان واضحی خواهد داشت. این دوره با تلاقی دو نیروی متضاد مواجه است: از یک سو، فناوری های نوین به ویژه هوش مصنوعی، فرصت های بی پیشینه ای برای رشد بهره وری فراهم می کنند؛ از سوی دیگر، بدهی های دولتی، تنش های ژئوپلیتیکی و تغییرات اقلیمی، دولتها و شرکتها را با چالش های سختی روبرو می سازند.

بخش اول: دیدگاه کلان اقتصادی جهانی

رشد اقتصادی: کندی مداوم

صندوق بین المللی پول (IMF) در آخرین گزارش خود در اکتبر 2025 پیش بینی کرده است که اقتصاد جهان در سال 2026 با رشد 3.1 درصد روبرو خواهد شد. این رقم نشان دهندۀ تداوم کندی در رشد است؛ چرا که از 3.3 درصد در سال 2024 و 3.2 درصد در سال 2025 کاهش یافته است. بانک جهانی نیز پیش بینی های مشابهی ارائه داده و نشان می دهد که این کندی رشد در واقع متوسط بلندمدت جهانی است.^[1][2][3^][⁴^[

اقتصادهای پیشرفته انتظار دارند رشدی حدود 1.5 تا 1.6 درصد داشته باشند، در حالی که اقتصادهای درحال توسعه و نوظهور با رشدی بالاتر از 4 درصد شاهد دینامیسم بیشتری هستند. این اختلاف نشان دهندۀ تغییر موازنۀ قدرت اقتصادی به سوی آسیا است.^[2^][⁵^[

رتبه بندی قدرت های اقتصادی جهان

در سال 2026، ایالات متحده آمریکا همچنان بزرگ ترین اقتصاد جهان خواهد بود با تولید ناخالص داخلی (GDP) 31.8 تریلیون دلار. چین در رتبۀ دوم قرار خواهد گرفت با GDP 20.6 تریلیون دلار، و آلمان با 5.3 تریلیون دلار سومین قدرت اقتصادی جهان خواهد شد.^[6][7^][⁸^[

تحولی قابل توجه در رفتار هند است که با GDP 4.5 تریلیون دلار به رتبۀ چهارم رسیده و ژاپن (4.4 تریلیون دلار) را به رتبۀ پنجم سوق داده است. این تغییر نشان دهندۀ شتاب رشد اقتصادی هند و تغییر مراکز قدرت اقتصادی است.^[7][8^][⁶^[

بخش دوم: اقتصاد های بزرگ و روندهای منطقه ای

ایالات متحده: تعادل میان قوت و نگرانی

اقتصاد آمریکا انتظار دارد در سال 2026 رشد 1.8 تا 2 درصد را تجربه کند. این رشد تحت تاثیر عوامل متضادی قرار دارد: از یک سو، مصرف پایدار خانوارها و سرمایه گذاری تجاری (به ویژه در هوش مصنوعی) منشأ بخشی از شتاب هستند؛ از سوی دیگر، تعرفه های تجاری، تحدید مهاجرت و فشار تورمی سرسخت، مانع رشد بیشتری شده اند.^[9^][¹⁰^[

فدرال رزرو انتظار دارد در سال 2026 تنها یک کاهش 0.25 درصدی در نرخ بهره اعمال کند، به طوری که نرخ بهره تا انتهای سال به 3.4 درصد برسد. این رویکرد محتاطانه نشان دهندۀ نگرانی درباره پایداری تورم و نیاز به حفظ سیاست های محدودکننده است.^[11^][¹⁰^[

چین: رشد تحت فشار ساختاری

چین انتظار دارد رشد 4.2 درصدی در سال 2026 را تجربه کند، کاهشی نسبت به سال 2025. این کندی رشد ناشی از عوامل ساختاری عمیق است: بخش املاک و مستغلات همچنان تحت فشار است، محرک های مالی قبلی اثرات کاهشی نشان می دهند، و سازمان های دولتی محلی با فشار مالی دست وپنجه نرم می کنند^[1] .

با این حال، دولت چین سیاست های تحریک کننده پیش رو را ادامه خواهد داد و تقاضای داخلی را تقویت خواهد کرد. صادرات چین نیز از طریق تنوع بخشی و تغییر الگوهای تجاری سهم برخی را خواهد داشت ^[9] .

منطقۀ یورو و ژاپن: کندی مستمر

منطقۀ یورو انتظار دارد رشد اندک 1.1 تا 1.3 درصدی داشته باشد. این رقم نشان دهندۀ تاثیر عوامل متعددی است؛ از جمله رشد محدود بهره وری، جمعیت شناسی نامساعد، و اختلافات سیاسی میان اعضای منطقه. آلمان برای تحریک رشد، سیاست های مالی تهاجمی تری اتخاذ خواهد کرد، اما سایر کشورها (به ویژه فرانسه و ایتالیا) انقباض مالی را دنبال می کنند.^[5^][⁹^[

ژاپن همچنان با رشد 0.5 درصد در سال 2026 مواجه خواهد شد. کاهش جمعیتی، رشد بهره وری کند و فشار بودجه ای، این کشور را محدود کرده اند.^[5^][¹^[

هند: قطب رشد آسیا

هند به عنوان محرک رشد منطقۀ آسیا خود را معرفی کرده است. انتظار دارد این کشور رشد 6.4 درصدی در سال 2026 را حفظ کند. این رشد توسط این عوامل تقویت شده است: بهبود سیاست های کلان، تقاضای داخلی قوی و ساختار سنتی مساعد جمعیت. ^[5]

بخش سوم: تورم و سیاست های پولی

کندی تورم جهانی

سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) پیش بینی می کند که تورم جهانی از 3.4 درصد در سال 2025 به 2.9 درصد در سال 2026 کاهش یابد. برای اقتصادهای پیشرفته، نرخ تورم هسته (core inflation) انتظار دارد در 2.5 تا 2.6 درصد باقی بماند.^[12]

با این حال، در برخی از اقتصادهای نوظهور به ویژه ایران، تورم سرسخت باقی خواهد ماند. بانک جهانی پیش بینی می کند نرخ تورم ایران به 56 درصد در سال 2026 برسد، رشدی شدید نسبت به 49 درصد در سال 2025. این تورم بالا منعکس کنندۀ تاثیر تحریم ها، شوک های مختلّ کنندۀ درونی و نگرانی های ارزی است.^[13]

سیاست های بانک های مرکزی: روند متفاوت

در حالی که بسیاری از بانک های مرکزی کشورهای پیشرفته نرخ بهره را کاهش می دهند، مسیر تمام بانک های مرکزی یکسان نخواهد بود. فدرال رزرو آمریکا یک موضع محتاطانه حفظ خواهد کرد. بانک مرکزی هند همچنان تعادل بین مدیریت تورم و حمایت از رشد را اداره می کند.^[10][5]

این تفاوت های سیاستی منجر به نوسانات نرخ ارز و عدم اطمینان سرمایه گذاری شده است.^[1]

بخش چهارم: هوش مصنوعی و فناوری

انقلاب هوش مصنوعی: از توقعات به واقعیت

سال 2026 نقطۀ عطفی برای فناوری هوش مصنوعی خواهد بود. در حالی که تا این جا هوش مصنوعی عمدتاً موضوع هیجان و سرمایه گذاری بوده است، سال 2026 شاهد «حسابکشی بزرگ» (great reckoning) در زمینۀ بازگشت سرمایه (ROI) خواهد بود.^[14]

شرکتها بسیار بیشتر بر اصل عملی کردن و دستیابی به نتایج قابل اندازه گیری تمرکز خواهند کرد. فشار برای نشان دادن ارزش هوش مصنوعی منجر به خروجی های استراتژیک و تمرکز بر کاربردهای خاص سازمانی خواهد شد.^[14]

هوش مصنوعی در دنیای فیزیکی

یکی از تحولات بسیار مهم سال 2026، خروج هوش مصنوعی از دنیای دیجیتال و ورود آن به فضای فیزیکی است. خودروهای خودران، رباتیک، و سیستم های خودمختار در تولید، صرافی و لجستیک به سرعت پا به عرصۀ تجاری می نهند.^[15][14]

تقاضای انرژی برای مراکز داده هوش مصنوعی نیز تحول بزرگی خواهد آفرید. وزارت انرژی ایالات متحده پیش بینی می کند که تا سال 2028، مراکز داده 12 درصد از برق کشور را مصرف خواهند کرد. این افزایش فشار بر سیاست های انرژی و سبز سازی را تشدید خواهد کرد.^[16][15]

رقابت ژئوپلیتیکی در هوش مصنوعی

فناوری هوش مصنوعی نه تنها یک موضوع تجاری است، بلکه یک ابزار ژئوپلیتیکی اساسی شده است. آمریکا و چین برای کنترل استانداردهای فناوری، داده ها، و توان محاسباتی رقابت داغی دارند.^[17][15]

سال 2026 شاهد تشدید این رقابت خواهد بود، بویژه در زمینۀ محدودسازی صادرات تکنولوژی و کنترل زنجیرۀ تامین فناوری. این رقابت ممکن است منجر به تقسیم بیشتر فضای تکنولوژی جهانی شود.^[17]

بخش پنجم: تجارت جهانی و تعرفه ها

رکورد جدیدی در حجم تجارت

تجارت جهانی انتظار داشت در سال 2025 ارقام بالایی ثبت کند، اما سال 2026 شاهد چالش های تازه ای خواهد بود. حجم مبادلات تجاری که در سال 2025 برای اولین بار از 35 تریلیون دلار عبور کرد، با رشد تقریبی 7 درصد.^[18]

برای سال 2026، این رشد آرام تر خواهد شد. کندی رشد اقتصادی جهانی به دلیل تشدید تنش های ژئوپلیتیکی، و عدم اطمینان درباره سیاست های تجاری خواهند بود.^[18]

سیاست تعرفه ای و عدم اطمینان

دولت آمریکا علیرغم مذاکرات بین المللی، تهدید می کند که تعرفه های متقابل تحمیل خواهد کرد. ایالات متحده انتظار دارد تراز تجاری منفی 73 میلیارد دلار را در سال 2026 داشته باشد.^[19]

بدهی های مرکب سیاست تجاری آمریکا بر تمام اقتصادهای جهانی اثر خواهد داشت. این عدم اطمینان به ویژه برای اقتصادهای درحال توسعه و کشورهایی که به تجارت دریایی وابسته هستند، درد سر هایی خواهد آفرید.^[18]

تغییر الگوهای تجاری

یکی از روندهای مهم، تغییر در الگوهای تجاری است. تجارت بیشتر بین کشورهایی با روابط سیاسی نزدیک افزایش یافته است. این امر نشان دهندۀ «دوستانه شدن» تجارت (friendshoring) و کاهش قطع شدگی است.^[17][18]

منطقۀ آسیا به ویژه در تجارت درونی خود، منطقۀ اروپا در روابط یورویی ای، و آمریکا در روابط با متحدین امریکایی، شاهد افزایش سهم تجارت درون منطقه ای خواهند بود.^[16][18]

بخش ششم: بدهی دولتی و بحران مالی احتمالی

فشار مالی دولتها

یکی از بزرگ ترین چالش های اقتصاد جهانی در سال 2026، بدهی رو به رشد دولتها است. کشورهای ثروتمند برای سال ها «فراتر از توان خود» زندگی کرده اند و اکنون زمان تسویه این بدهی ها فرا رسیده است.^[16]

افزایش نرخ بهره، اگرچه آهسته تر است، هزینۀ خدمات بدهی را افزایش می دهد. این امر بودجۀ دولتها را محدود کرده و تامین مالی پروژه های بزرگ (زیرساخت، انرژی سبز) را سخت می سازد.^[16]

بخش هفتم: مواد اولیه و انرژی

روند طلا: افزایش تقاضا

تحلیلگران بزرگ بانک های جهانی پیش بینی می کنند که قیمت طلا در سال 2026 به 4400 تا 4800 دلار برای هر اونس برسد. این افزایش نتیجۀ عوامل متعددی است:^[20][21]

– خرید بانک های مرکزی: بانک های مرکزی بخاطر نگرانی های تورمی و بحران های ژئوپلیتیکی به خرید طلا ادامه خواهند داد.^[20]

– نگرانی های تورمی: تورم لجام کسیخته به ویژه در برخی از بازارهای نوظهور.^[20]

– کسری های مالی: کسری های بودجه دولتها.^[20]

انتقال انرژی و فشار بر مهار کربن

سال 2026 شاهد تشدید تلاش برای گذار انرژی خواهد بود. هدف جهانی مهار گرمایش زمین به 1.5 درجه عملاً دست نیافتنی شده است، اما تلاش برای انتقال به انرژی های پاک ادامه خواهد داشت.^[16]

تمرکز بر:

انرژی زمین گرمایی
توسعۀ فناوری های خورشیدی و بادی
سرمایه گذاری در فناوری های جذب کربن^[16]

بخش هشتم: بحران اقلیمی و تاثیرات

تشدید بحران اقلیمی

سال 2026 ادامۀ شدت بحرانهای بخش آب و هوا را شاهد خواهد بود. الگوهای آب و هوایی غیرقابل پیش بینی، خشک سالی، سیل های ناگهانی، و تغییرات فصلی، تاثیرات بسیاری بر محصولات کشاورزی و صنایع مرتبط خواهند داشت.^[22][16]

برای کشورهایی مثل ایران، فشار بر منابع آب و انرژی ، اثرات عمیق تری خواهد داشت. بانک جهانی تورم و کندی رشد ایران را تحت تاثیر کمبود منابع آب و انرژی ارزیابی می کند.^[13]

تاثیرات بر صنایع و زنجیرۀ تامین

انتظار می رود بحران اقلیمی، زنجیرۀ تامین جهانی را مختل کند. این امر بویژه برای صنایع کشاورزی، صنعتی و لجستیکی قابل توجه خواهد بود. شرکتها مجبور خواهند شد سرمایه گذاری بر تناسب (resilience) و پایداری را افزایش دهند.^[16]

بخش نهم: روندهای جهانی بر اساس گزارش اکونومیست

ده روند اصلی که جهان را شکل خواهند داد

نشریۀ اکونومیست در گزارش «چشم انداز جهان 2026» ده روند اصلی را معرفی کرده است:^[22][16]

بحران بدهی و فشار مالی: کشورهای ثروتمند دچار فشار مالی خواهند شد^[16]
انفجار فناوری و هوش مصنوعی: سرمایه گذاری هنگفت در AI^[16]
رقابت ژئوپلیتیکی در فناوری: آمریکا و چین برای کنترل فناوری رقابت می کنند^[17]
بازآرایی ساختار لجستیک: تمرکز بر تجارت منطقه ای^[16]
تشدید بحران اقلیمی: انتقال انرژی و فشار کربن^[16]
تحولات در صنعت خودرو: خودروهای الکتریکی و خودران^[16]
تنش های ژئوپلیتیکی: هفت منطقۀ بحرانی^[17]
تغییرات در صنعت فلزات: نیاز به فلزات برای انتقال انرژی^[16]
بهره وری انرژی و فناوری: تقاضای سرسام آور برق^[16]
تغییر قدرت جهانی: تغییر موازنۀ قدرت به سوی آسیا^[16]

بخش دهم: تاثیرات بر اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه

چشم انداز محدود و ریسک های افزایشی

اقتصادهای درحال توسعه و نوظهور انتظار دارند رشد 4.1 درصد را در سال 2026 حفظ کند. با این حال، این متوسط پنهان سازی اختلافات عظیم است. برخی اقتصادهای (مانند هند) رشد دینامیکی دارند، در حالی که دیگران (مثل برخی کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین) با رشد کند مواجه اند.^[4][5]

ریسک های متعدد برای اقتصادهای نوظهور

تورم لجام کسیخته: بخاطر محدودسازی نقدینگی بانک های مرکزی
بدهی های بیرونی: وابستگی به نرخ بهره بین المللی
تنش های ژئوپلیتیکی: درگیری های منطقه ای
نوسانات تجارت: عدم اطمینان در سیاست تجاری

بخش یازدهم: برندگان و بازندگان احتمالی

برندگان:

کشورهای آسیایی: بویژه هند و ویتنام
شرکتهای فناوری: مخصوصاً آن هایی که موفق به کاربردی کردن AI شوند
تامین کنندگان انرژی سبز: برق آبی، خورشیدی، بادی
شرکتهای رباتیک و اتوماسیون: برای خدمات لجستیک و تولید
صادرکنندگان انرژی: اگر شاخص های قیمتی مطلوب بماند

بازندگان احتمالی:

کشورهای وابسته به تجارت دریایی: بویژه اگر تعرفه ها افزایش یابد
صنایع سنتی: با توجه به کندی رشد و اتوماسیون
اقتصادهایی که به انرژی های فسیلی وابسته اند
کشورهایی با بدهی های خارجی بالا: بویژه در شرایط نرخ بهره بالا

نتیجه گیری

سال 2026 دوره ای انتقالی برای اقتصاد جهانی خواهد بود. رشد متوسط، تورم کاهشی اما سرسخت، و تحولات تکنولوژیکی عمیق، زمینه ای برای فرصت ها و تهدیدات بزرگ خواهند ساخت.

دولتها و شرکتهای برنده آن هایی خواهند بود که: